Modern Kent Söylemi

Samsun Büyükşehir Belediyesinin evimizin önünde bir billboardda reklamı dikkatimi çekti. Kentsel dönüşüm projesi kapsamında; belediye öncülüğünde, Toki ile birlikte yapılan toplu konut projesini, apartman fotoğraflarının olduğu afiş ile şehir halkına, modern kelimesi ile övgüyle duyuruyordu. Samsunun modernleşmesine  bu projeler ile katkıda bulunuyoruz demenin ötesinde, eskiyi de  yeniliyoruz mesajını veriyorlardı.

Cumhurriyet kurulduğundan  beri  kullanılan modern kelimesini ne kadar tanıyoruz ya da yapılan her yeni, modernlik özelliğini taşıyormu? Modernizm ,modernite  konusu;  her alanda,sanatta ,edebiyatta ,sanayide    kitaplar yazılacak kadar geniş bir felsefi alan.Biz burada sadece kentlerin modernliği konusundaki bu  yazımızla; küçük bir anektod bırakarak ,belki ilerde oluşacak tartışmalar ile ,kent yaşamına dair yeni düşüncelerin  doğmasına  , deryada damlada olsa,  bir katkı koymak ...

Modernizmin çok çok özet kapsamı ile başlayalım.Latince de  “hemen şimdi,yeni” anlamına gelen “modo”  kelimesinden türeyen “modernus” sözcüğünden gelmektedir.Modernizm rasyonel(akılcı) pozitivisttir(olgucu),insan haklarına saygı içerir,bilimsel akla ve eleştirel yaklaşımı önemser,geleneksel düşünce ile çatışır,etik ve ahlaksal kavramların tüm dünya için aynı olmasını savunur,kentlilk ,sosyal yaşamın rasyonelleşmesi,bireyselleşme, demokrasi  gibi kavramları önemser..

Modernizmin çok özet kapsamından bahsettikten sonra : binaları  geçmişinden kopararak  ,gelişmiş dediğimiz ülkelerdeki benzerleri ile aynı yapmakla  modern mi olmuş oluyoruz? Toki nin  ihtiyaç sahipleri için yaptığı ilk evleri  düşünün...Binalara  ve çevresine baktığınızda,  burada yoksul insanlar oturuyor,  olduğunu  anlarsınız.Tabi dış görünüş olarak özensiz binanın , içlerine girdiğinizde çok daha kötü olduğunu görürüsünüz.Ucuz konut yapmaktan ,ucuz malzeme kullanımı anlayan bir zihniyet; tüm insanların yoksul zengin farkı olmadan aynı yaşam alanlarına sahip olması gerektiğini düşünemez.Dolaysıyla  yeni bina yapmakla modernleşme sağlanmış olmaz.Bu yerlesim yerleri uydu kent olarak kentin uzagına yapılabilir.Ama ulaşım  sorunu halledilir..İnsanca yaşayabilmenin her türlü  olanakları bu yeni uydu kentte sağlanır.Camisi ,okulu,meyhanesi, açık kapalı spor sahaları,ailecek eglence mekanları ,sineması ,tiyatrosu  ,sanat etkinlikleri atelyeleri ve yeşil alanları ,çocuk parkları ile  ,mimarisi  türk aile yapısına uygun  binalar ile oluşacak bir kent için ancak modern  ifadesini kullanabiliriz.

Toki ya da inşaat firmaları marifeti ile yapılan kentlere  şöyle bir bakın..Hepsi  gelişmiş ülkelerdeki  modern diye gözümüze soktukları  taş yığınlarının kötü birer kopyası...Ülkemizi hatırlatacak  yeni ve modern bina bulamazssınız. Eskilerimize de sahip çıkamadık...Günümüze kalan tek tük  evleri restore ederek, geleceğe taşıma gayeretleri de çok yetersiz.Gelecek nesillere  ,bizden  ve onlardan sonrada koruyacakları eser niteliğinde kentler yapmamız  için , bu yaptığımız kentler için harcadığımızdan fazlası gerekmiyor. Sadece yeşili çogaltmak ,kent slüetini korumak bile o kente ayrı bir kimlik kazandırır.Atakum ilçesinin panaromik olarak çekilmiş bir fotoğrafını, bilgisayarda   bu dediğim şekilde, uygunsuz binaları yok ederek ,yeşili bol bir kent e dönüştürsek  ; gözlerimizle  tanığı oluruz.

Bütün bunlar, ancak  kentteki oluşan rant ı  belirli bir zümrenin değil ,halkın lehine kullanmakla olur. Cesur ve  idealist kadrolar  kentleri yönetmeye başlarsa , Samsun da  postmodern kentler kurmak hayal değil...Yaşanılır ve özgün kentler de insan ruhu mutlu olur,yaratıcı olur dolaysıyla sanatta ,edebiyatta   bol ürün verir..