Atamızı Anarken

İzmirli gençlerden Erman Tügezim, dün yaptığı Mustafa Kemal Atatürk’ün fotoğrafıyla yaptığı paylaşıma ‘’Dünya 9 Kasım da kalsa, gelmese 10 Kasım hiç’’ diye yazmış.

Atasına beslediği sevgiyi ve O’nu kaybetmiş olmanın hüznünü bundan daha iyi anlatan bir cümleyi son yıllarda ne işittim, ne de okudum.

Bazı meczupların heykellerine saldırılarını üzüntüyle izlesek de,  Anıtkabir’e akın - akın giden her yaştan insanlarımızı görünce de hüznümüz mutluluğa dönüşüyor.

Erken denecek yaşta kaybettik Atamızı.

Ama o kısacık ömrüne, birçok cephede elde edilen askeri zaferlerin yanı sıra, bir imparatorluğun kalıntılarından bir ulus yaratma başarısı gösterebilmişti.

İngiliz’lerin Başbakanı Llyod George’un “İnsanlık tarihi birkaç yüzyılda bir dahi yetiştirebiliyor. Şu talihsizliğimize bakınız ki, O dahi Küçük Asya’dan çıktı.” dediği gibi cephelerde kazandığı büyük zaferlere, dağılan bir imparatorluğun yorgun ve bezgin tebaasından ulus yaratma başarısı göstermiş bürük bir dahiydi.

Elde avuçta tek kuruş kalmamışken başlatılan milli Mücadele’nin başarıyla sonuçlanması, emsalsiz bir başarı öyküsüdür ama Büyük Atatürk’ün milletine duyduğu güvenle kurduğu Cumhuriyetimizin, O’nun kısacık ömründe kazandığı eserler de bir mucize gibi.

Türkiye’nin ilk  Şeker Fabrikası 1923’de, Türkiye İş Bankası 9124’de, Ankara Fişek Fabrikası ve Gölcük Tersanesi de1924’te kurulmuş.

19 Nisan 1925’te Beykoz Deri ve Kundura ile Hereke ipekli ve Yünlü Dokuma,  5 Mayıs 1925’te Atatürk’ün Orman Çiftliği kurulurken,  5 Kasım 1925’te Ankara Hukuk Fakültesi öğretime baçlamış.

1925 yılında bomba ve cephane üretecek olan Şakir Zümre Fabrikası ve Adana Mensucat (Dokuma) Fabrikası ile Eskişehir Hava Tamirhanesi de kurulurken,1926’da çıkarılan bir yasa ile petrol arama ve işletme hakkı devlete verilmiştir. Aynı yıl, Alpullu Şeker Fabrikası, Uşak Şeker Fabrikası, Kayseri Uçak Fabrikası, ayrıca Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri ile Bakırköy Çimento Fabrikası faaliyete geçmiş.

1927 yılında Kırıkkale Mühimmat Fabrikası, Bünyan Dokuma Fabrikası ve Eskişehir Kiremit Fabrikası, Bursa Dokumacılık Fabrikası kuruldu. Aynı yıl Köy Öğretmen Okulları kurulmaya başlandı; İş Bankası ve Anadolu Ajansının yüzde 70’ine sahip olduğu Türk Telsiz Telefon Anonim Şirketi kuruldu.

1927‘de Ankara-Kayseri, Samsun-Havza-Amasya tren hatları yapımına başlandı. Sonraki beş yılda Amasya-Zile, Ankara-Sivas, Kayseri-Şarkışla, Kütahya-Emirler, Fevzipaşa-Gölbaşı, Gölbaşı-Malatya, Ulukışla-Niğde, Zile-Sivas, Kütahya-Balıkesir gibi tren hatları yapıldı.

27 Haziran 1928’de koruyucu hekimliğin tahlil, kontrol, üretim ve araştırma görevlerini yürütmek amacıyla Merkez Hıfzısıhha Müessesesi, 1928 yılında Kırıkkale Elektrik Santrali ve Çelik Fabrikası, Malatya Elektrik Santralı, Ankara Çimento Fabrikası, Gaziantep Mensucat Fabrikası kuruldu.

1928‘de Anadolu Demiryolu Şirketi yabancılardan satın alındı.

1929 yılında Ankara Havagazı Fabrikası, Ayancık Kereste Fabrikası, Trabzon Hidroelektrik Santralı ve İstanbul Otomobil Montaj Fabrikası kuruldu.

1929‘da Mersin-Adana, Anadolu-Bağdat, Mersin- Tarsus Demiryolları yabancılardan satın alındı.

1929‘da Haydarpaşa Limanı yabancılardan satın alındı.

1930 yılında Kayaş Kapsül Fabrikası ve Nuri Killigil Tabanca, Havan ve Mühimmat Üretim Tesisleri kuruldu.

15 Nisan 1931’de Türk Tarih Kurumu,12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu’nun kurulması sağlandı.

1933 yılında Sümerbank, Devlet Hava Yolları, Petrol Arama ve İşletme İdaresi ile Altın Arama ve İşletme İdaresi, 1934 yılında ise, Eskişehir Şeker Fabrikası, Turhal Şeker Fabrikası, Konya Ereğli Bez Fabrikası, Bakırköy Bez Fabrikası, Bursa Süt Fabrikası, İzmit Paşabahçe Şişe Cam Fabrikası,  Zonguldak Antrasit Fabrikası, Zonguldak Kömür Yıkama Fabrikası, Keçiborlu Kükürt Fabrikası, Isparta Gülyağı Fabrikası, Ankara, Konya, Eskişehir, Sivas Buğday Siloları, Kayseri Bez Fabrikası kuruldu.

2 Haziran 1935’te Maden Tetkik Arama Enstitüsü kurulurken, İstanbul Rıhtım Şirketi yabancılardan satın alındı. 1935’te Nazilli Basma Fabrikası, Bursa Merinos Fabrikası, Gemlik Suni İpek Fabrikası kurulurken, 1936 yılından itibaren madenlerin millileştirilmesi politikasına gidildi. 1936’da ayrıca Ankara Çubuk Barajı, Zonguldak Taş Kömürü Fabrikası, Nuri Demirağ Uçak Fabrikası, Malatya Sigara Fabrikası, Malatya İplik Fabrikası, Bitlis Sigara Fabrikası, Elazığ Şark Kromları İşletmesi kuruldu. Yine aynı yıl içersinde İzmir Havagazı Şirketi ve İstanbul Telefon Şirketi yabancılardan satın alındı.

1937 yılında Malatya Bez Fabrikası, İzmit Kağıt ve Karton Fabrikası, Karabük Demir Çelik Fabrikası kuruldu. Kozlu Kömür İşletmeleri millileştirilirken, Diyarbakır-Cizre demiryolu yapıldı. Trakya-İstanbul Demiryolları da satın alındı. Bu yıl ayrıca, Urfa Ceylanpınar Devlet Üretme Çiftliği kuruldu.

1938’de Divriği Demir Ocakları, Sivas Çimento Fabrikası kuruldu.

Ve Hatay topraklarımıza katıldı.

Kısacık ömrüne saya - saya sığdıramadıklarımızı, günümüzde de sata- sara bitiremiyoruz.