Fındıkta Oyun Bitmez

Yazarlar // 15 Temmuz 2016 Cuma 00:00

Ragıp GÖKER

Dünyada üretilen fındığın yüzde 70’i ülkemizde yetiştiriliyor ama fındık fiyatını yabancılar belirliyor.
Kontrol yabancılarda oluğu için, bize de sonuçları tartışmak kalıyor.
Dünya Gazetesinde çalıştığım yıllarda bölgemizde düzenlediğimiz çok sayıda toplantıda defalarca fındıkla ilgili tartışamaya şahit olmuştum.
Fındıktaki tartışma hep vardı, bundan sonra da olacaktır.
Kontrolü yabancıya kaptırmışız bir kere.
Ama 1994 ve 1995 yıllarında, kısa süreli de olsa kontrolü ele alma fırsatı yakalamıştık.
Yalım Erez’in TOBB Başkanı olduğu 1992-1996 yılları ‘Sarı Mağazalar’ arcılığı ile piyasadan fındık toplanmış, bunun sonucu olarak piyasalarda fiyatların üç kat dolayında artmasını sağlamıştık.
Bu hareket, piyasanın kontrolünü tam olarak bize vermese de, spekülatörleri (vurguncuları) korkutmaya yetmişti.
Bu büyük başarı nedeniyle zamanın Samsun Ticaret Borsası Başkanı Recep Sipahi’nin guruna ve dolayısıyla sevincine tanık olmuştum.
Umumi Mağazalar olarak da bilinen Sarı Mağazaların Samsun Şubesi daha sonra kapatıldığı için piyasadan da çekilince, spekülatörler yeniden piyasalarda etkili olmaya başlamıştı.
Fiyatın oluşmasında yabancılar kadar, rekolte tahminleri de etkili oluyor.
Fındık dalda az olursa fiyat yükseliyor, çok olursa da düşüyor yani.
Doğru şekilde rekolte tahmini yapamamak gibi bir sorunumuz olduğu için de, spekülatörlere piyasada at koşturacak fırsatı veriyoruz.
Tarımsal üretimde envanter tutmada sorun yaşadığımız da bir gerçektir.
Küçük ve büyük baş hayvan sayımızı bile doğru tahmin edemiyorken, daldaki fındığı doğru saymayı da beklememek gerekir ya neyse.
Rekolte tartışmaları her piyasa öncesi olduğu gibi bu yıl da yapılıyor.
Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, rekoltenin 750 bin ton dolayında olacağını iddia edip, fiyatı düşürme gayreti içinde olanların önünü kesmek amacıyla olsa gerek, bu yıl ilk defa tahmini rekolte açıkladı ama Bakan’ın bu çıkışı bile tartışmayı sonlandırmadı.
Bakan Beyin 486 bin ton olarak açıkladığı tahmini rekolteyi, bölge, bölge üretim miktarları verilmediği için gerçekçi bulmayanlar da var.
Bakan Çelik’in tahmini doğru ise ki öyle olmasını gönülden dilerim, zira böyle olursa, bu yılki fındık fiyatı, 2014 yılındaki yüksek fiyat seviyesini yakalayacaktır.
Fiyatların artması, daha az ürün satacak olmasına rağmen başta üreticilerin işine yarayacaktır ama pazarlara yüksek fiyatla fındık satmaya alışmış olan tüccarların karlarının azalmasına da neden olacaktır.
Tüccarlar, fiyatın yükselmesini istemezler.
Fiyatlar, 2005 yılında ilk kez tavan yaparak, 7 liranın üzerine çıktığında, Türkiye’nin en büyük fındık satıcısı olan firmanın sahibi ‘’Fiyat 1 lira olmalı’’ diye açıklama yapmış ve bunun da Türkiye’nin menfaatine olacağını iddia etmişti.
Dünyanın fındığını biz üretiyoruz ama fiyatı biz belirleyemiyoruz maalesef.
Davul bizde ama tokmak başkalarının elinde olduğu sürece, bu oyunun figüranı olmaya mahkumuz.
Bu oyunu hem yazan, hem de oynayan olduğumuz zaman fındıktaki tartışma bizim için son bulacaktır.
Bu sonuca ulaşmak zor gibi görünse de, asla imkansız değildir.
Yap şu işi Türkiye.